Xəbərlər
Yeni əməkdaşlıq platformaları
Natiq Quluzadə
YAP Zəngilan rayon təşkilatının sədri
Azərbaycanın enerji siyasəti regionda təhlükəsizliyin möhkəmlənməsində strateji faktor kimi çıxış edir. Qarşılıqlı investisiya qoyuluşunun artması, yeni əməkdaşlıq platformalarının gündəmə gətirilməsi, enerji resurslarının, karbohidrogen ehtiyatlarının əlverişli və təhlükəsiz marşrutlarla daşınması regional miqyasda hazırkı əməkdaşlığın səmərəli nəticələridir.
Azərbaycanın səmərəli enerji siyasəti yeni əməkdaşlıq platformaları müəyyənləşdirməklə yanaşı, Avrasiyanın enerji xəritəsinin zənginləşməsinə strateji töhfələr verir. Bütövlükdə, regional və beynəlxalq təhlükəsizliyə mühüm töhfələr verən Azərbaycanla enerji sahəsində tərəfdaşlıq əhəmiyyətli strateji dividendlər vəd edir və çoxşaxəli tərəfdaşlıq nöqteyi-nəzərindən yüksək qiymətləndirilir. Çünki, Azərbaycanın praqmatik enerji siyasəti regional və qlobal miqyasda enerji təhlükəsizliyinə xüsusi əhəmiyyət verən aparıcı dövlətlər üçün mühüm önəm daşıyır.
Bu günlərdə Azərbaycanın enerji sisteminin inkişafı yolunda atılan addımlar Ulu Öndər Heydər Əliyevin keçən əsrin 70-ci illərində başladığı enerji siyasətinin davamıdır. Yeni elektrik stansiyalarının inşası və istismara verilməsi, bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə edilməsi kimi məsələlər ölkəmizi Avropanın enerji təhlükəsizliyi kimi qlobal məsələdə önəmli dövlətə çevirə bilmişdir.
Fevralın 13-də Bakıda “Gülüstan” sarayında müstəqillik dövrünün 1280 MVt gücündə ən böyük İstilik Elektrik Stansiyasının təməlqoyma mərasimi keçirilmiş, bu mərasimdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tədbirdə iştirak və çıxış etmişdir.
2025-ci ildə bu stansiyanın açılışının olacağını əminliklə söyləyən cənab Prezident qeyd etmişdir ki, “Bu, çox əlamətdar hadisədir, ölkəmizin enerji potensialını böyük dərəcədə gücləndirəcək, eyni zamanda, Mingəçevirin Azərbaycanın elektroenergetika mərkəzi kimi önəmini daha da artıracaq. Onsuz da Mingəçevir hazırda elektroenergetika sahəsində bizim əsas şəhərimizdir. Mingəçevirdə fəaliyyət göstərən elektrik stansiyası bu gün ölkəmizin elektrik enerjisinə ehtiyacının böyük hissəsini ödəyir.”
Mingəçevir Elektrik Stansiyası 1981-ci ildə istifadəyə verildikdən sonra onun gücü 2400 Mvt-a qədər çatdırılmış, stansiyanın blokları tamamilə yenidən qurulmuşdur. Beləliklə də Mingəçevir SES Cənub Qafaqazda ən böyük SES kimi mühüm rola malik olmuşdur. Müstəqilliyin ilk illərində ciddi enerji böhranı yaşayan Azərbaycan bu gün dünyaya enerji ixrac edir. Əlbəttə ki, bu sahədə görülən işlər, həyata keçirilən tədbirlər ölkə başçısının xüsusi önəm verdiyi enerji siyasətinin tərkib hissəsidir. Təkcə son bir ayda cənab Prezidentin enerji məsələlərinin müzakirəsi məqsədilə etdiyi xarici səfərləri və ölkədə keçirilən tədbirlərin miqyası bunu əyani şəkildə göstərir.
Gündən-günə inkişaf edən enerji şəbəkəsinə yeni bir stansiyanın qoşulacağı gün yaxındadır. Mövcud enerji potensialından səmərələi istifadə ölkəmizin həm siyasi nüfuzunun, həm də iqtisadi gücünün artmasında mühüm rol oynayır. Prezident İlham Əliyev təməlqoyma mərasimindəki çıxışında bunu xüsusi vurğulamış, Mingəçevirdə inşasına başlanan İES-in əhəmiyyətini qeyd edərək demişdir:” İndi isə Mingəçevir şəhərinin Azərbaycanın və nəinki Azərbaycanın, bütün Qafqazın elektroenergetika mərkəzi kimi yeni dövrü başlayır, təxminən 1300 meqavat gücündə olan stansiya əlbəttə ki, bizim potensialımızı böyük dərəcədə gücləndirəcək. Bu, Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinə verilən növbəti töhfə olacaq, yüzlərlə yeni iş yerləri yaranacaq və beləliklə, Azərbaycan öz imkanlarından tam istifadə edərək həm daxili tələbatı ödəyəcək, eyni zamanda, həm elektroenergetika, həm də təbii qaz sahəsində daha böyük addımlar atacaq. Çünki yeni tikiləcək stansiyada şərti yanacağın sərfiyyatı kifayət qədər aşağıdır və bu, imkan verəcək ki, ildə təqribən 800 milyon kubmetr və ya 1 milyard kubmetr qaza qənaət edilsin. Bu gün Avropa məkanında Azərbaycan qazına böyük tələbat olduğu üçün bu, eyni zamanda, Avropanın enerji təhlükəsizliyinə növbəti töhfə olacaqdır. Onu da bildirməliyəm ki, yeni tikiləcək bu stansiyanın müasir standartlara cavab verməsi nəticəsində karbon qazının miqdarı çox böyük dərəcədə – 2 milyon ton azalacaq və beləliklə, ətraf mühitə də bunun çox böyük faydası olacaqdır.”
İES-in tikintisində İtaliya və Çin şirkətlərinin iştirakı da çox mühüm əhəmiyyətə malikdir. Daha əvvəldən “Azərenerji” ilə əmkdaşlıq edən İtaliyanın “Ansaldo” şirkətinin bu layihədə yer alması starteji tərəfdaş kimi İtaliyanın Azərbaycanla əməkdaşlığa verdiyi önəmin göstəricidir.
Qeyd etmək lazımdır ki, ölkəmizdə hazırda bərpa olunan enerji sahəsində çox nəhəng layihələr də həyata keçirilməkdədir. Ölkə başçısının qeyd etdiyi kimi “...bərpaolunan enerji növlərinin inkişafı üçün Azərbaycanda çox böyük potensial var. Hazırda iki stansiya inşa edilir - 470 meqavatlıq günəş və külək. Üçüncü stansiyanın inşası yaxın vaxtlarda başlayacaq, o da bizə təqribən 240 meqavat əlavə güc verəcək. Hazırda xarici investorlarla imzalanmış sənədlər əsasında 25 qiqavata qədər günəş və külək elektrik enerjisi stansiyalarının inşası nəzərdə tutulur- böyük hissəsi Xəzər dənizində, bir neçəsi isə quru sahələrdə. Yəni, bu, doğrudan da çox böyük potensialdır və təkcə Xəzər dənizinin külək enerjisi potensialı 157 qiqavata bərabərdir.”
Azərbaycanın təşəbbüsü və iştirakı ilə reallaşdırılan enerji layihələrinin geostrateji - siyasi və iqtisadi əhəmiyyəti beynəlxalq miqyasda olduqca yüksək qiymətləndirilir. Çünki Azərbaycanın bu sahədə həyata keçirdiyi strateji kurs həm də ölkəmizlə əməkdaşlıq edən dövlətlərin enerji təhlükəsizliyinin, milli maraqlarının təmin olunması baxımından müstəsna əhəmiyyət kəsb edir.