YENİ AZƏRBAYCAN PARTİYASI

Fərid Dünyamalıyev

YAP Gənclər Birliyinin üzvü

Müasir Azərbaycan tarixinin ən yeni mərhələsi bilavasitə İlham Heydər oğlu Əliyevin adı ilə bağlıdır. 2003-cü il oktyabrın 15-də keçirilən prezident seçkilərində xalqın mütləq əksəriyyətinin səsini qazanaraq dövlət başçısı seçilən İlham Əliyev, XXI əsrin əvvəllərində Azərbaycanın qarşısında duran taleyüklü məsələləri həll etmək, dövlət müstəqilliyini əbədi və dönməz etmək missiyasını öz üzərinə götürdü. Həmin dövrdə Azərbaycan hələ kövrək sabitlik mərhələsində idi; Ümummilli Lider Heydər Əliyevin banisi olduğu siyasi kursun davam etdirilməsi həyati zərurət daşıyırdı. İlham Əliyev andiçmə mərasimindəki proqram xarakterli çıxışında bəyan etdi ki, Azərbaycanın gələcək inkişafı Heydər Əliyev siyasətinin davamında, lakin müasir dünyanın çağırışlarına uyğunlaşdırılmış yeni, innovativ yanaşmalardadır. Ötən iyirmi ildən artıq bir dövrə nəzər saldıqda aydın görünür ki, bu illər sadəcə təqvim dəyişikliyi deyil, Azərbaycanın "üçüncü dünya ölkəsi" statusundan çıxaraq regional güc mərkəzinə, qlobal enerji tərəfdaşına və qalib xalqa çevrilməsinin epoxasıdır.

Prezidentliyin ilk dövrü (2003–2008-ci illər) iqtisadi təməllərin möhkəmləndirilməsi və enerji strategiyasının qlobal miqyasda reallaşdırılması ilə xarakterizə olunur. İlham Əliyev yaxşı başa düşürdü ki, güclü iqtisadiyyat olmadan güclü ordu və müstəqil xarici siyasət mümkün deyil. Məhz bu məntiqlə, Heydər Əliyevin təməlini qoyduğu enerji strategiyası İlham Əliyevin diplomatik məharəti və siyasi iradəsi ilə tamamlandı. 2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft kəmərinin istifadəyə verilməsi Azərbaycanı dünya enerji xəritəsinin əsas oyunçularından birinə çevirdi. Bu, təkcə iqtisadi layihə deyildi; bu, Azərbaycanın siyasi müstəqilliyinin sığortası, Qərblə Şərq arasında strateji körpü rolunun təsdiqi idi. Neft gəlirlərinin düzgün idarə olunması üçün Dövlət Neft Fondu (SOCCAR) vasitəsilə şəffaf mexanizmlərin tətbiqi, "qara qızılın insan kapitalına çevrilməsi" şüarının reallığa çevrilməsinə zəmin yaratdı. Neft gəlirləri ölkənin infrastrukturunun yenidən qurulmasına, təhsilə, səhiyyəyə və ən əsası, ordu quruculuğuna yönəldildi. 2007-ci ildə Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərinin işə düşməsi isə Azərbaycanı qaz ixracatçısı kimi də tanıtdı və gələcək "Cənub Qaz Dəhlizi"nin təməlini qoydu.

İqtisadi inkişafın təkcə paytaxt Bakı ilə məhdudlaşmaması üçün Prezident İlham Əliyev 2004-cü ildən başlayaraq regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramlarını qəbul etdi. Bu proqramlar çərçivəsində ölkənin ən ucqar kəndlərində belə infrastruktur yeniləndi, minlərlə məktəb, xəstəxana, olimpiya idman kompleksləri tikildi, qazlaşdırma səviyyəsi 96%-i ötdü. Bu siyasət nəticəsində bölgələrdə yeni iş yerləri açıldı, urbanizasiya prosesi tənzimləndi və sosial rifah halı yüksəldi. Cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi dövründə yoxsulluq səviyyəsi təxminən 50%-dən 5%-ə qədər endirildi ki, bu da qlobal miqyasda ən uğurlu sosial göstəricilərdən biri hesab olunur. İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, qeyri-neft sektorunun inkişafı, kənd təsərrüfatı, turizm və sənaye parklarının yaradılması (Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı, Ağdam Sənaye Parkı və s.) dövlət başçısının uzaqgörən siyasətinin bariz nümunələridir.

Dövlət idarəçiliyində islahatlar və korrupsiyaya qarşı mübarizə İlham Əliyevin fəaliyyətinin digər mühüm istiqamətidir. 2012-ci ildə yaradılan Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi – "ASAN xidmət" Azərbaycanın ictimai idarəetmə sahəsində inqilabi brendinə çevrildi. Bürokratik əngəllərin aradan qaldırılması, vətəndaş məmnuniyyətinin təmin edilməsi və dövlət xidmətlərinin şəffaf şəkildə həyata keçirilməsi məqsədi daşıyan bu model, BMT tərəfindən mükafatlandırıldı və bir çox ölkələr tərəfindən öyrənilməyə başlandı. Prezidentin kadr islahatları, gənc və peşəkar kadrların idarəetməyə cəlb olunması, "kölgə iqtisadiyyatı" ilə mübarizə tədbirləri dövlət aparatının daha çevik və səmərəli işləməsini təmin etdi.

Xarici siyasət sahəsində İlham Əliyev "hücum diplomatiyası" konsepsiyasını irəli sürdü. O, Azərbaycanın milli maraqlarını qorumaq üçün heç bir qüvvə qarşısında geri çəkilməyən, prinsipial və müstəqil xarici siyasət kursu yeritdi. Azərbaycan nə Qərbin, nə də Şərqin diqtəsi ilə hərəkət etdi; əksinə, balanslaşdırılmış, lakin milli maraqlara söykənən bir xətt seçdi. 2011-ci ildə Azərbaycanın 155 dövlətin dəstəyi ilə BMT Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi bu siyasətin təntənəsi idi. İki il ərzində dünyanın ən ali kürsüsündən Azərbaycan həqiqətlərini səsləndirən, qlobal ədalətsizliklərə qarşı çıxış edən İlham Əliyev, ölkənin beynəlxalq nüfuzunu zirvəyə qaldırdı. Daha sonra, 120 ölkəni birləşdirən Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi dövründə (2019-2023) Azərbaycan qlobal problemlərin həllində aktiv rol oynadı. Xüsusilə COVİD-19 pandemiyası zamanı İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə BMT Baş Assambleyasının xüsusi sessiyasının keçirilməsi və "peyvənd millətçiliyinə" qarşı kəskin etirazı Azərbaycanın qlobal liderlik qabiliyyətini nümayiş etdirdi.

Lakin Prezident İlham Əliyevin bütün bu illər ərzindəki fəaliyyətinin şah əsəri, şübhəsiz ki, ordu quruculuğu və Qarabağ probleminin həlli oldu. Prezident hakimiyyətə gəldiyi ilk gündən bəyan edirdi ki, torpaqlarımızın işğalı faktı ilə heç vaxt barışmayacağıq. O, sülh danışıqlarına sadiq qalsa da, "Əgər danışıqlar nəticə verməsə, müharibə qaçılmaz olacaq" tezisini daim gündəmdə saxlayırdı. İllər uzunu Azərbaycanın dövlət büdcəsindən hərbi sahəyə ayrılan vəsaitlər artırıldı, ordu ən müasir silahlarla – PUA-lar, yüksək dəqiqlikli raket sistemləri, müasir hava hücumundan müdafiə qurğuları ilə təchiz edildi. 2005-ci ildə Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin yaradılması Azərbaycanın hərbi arsenalının yerli istehsal hesabına zənginləşməsinə səbəb oldu. 2016-cı ilin Aprel döyüşləri və 2018-ci ilin Günnüt əməliyyatı Azərbaycan Ordusunun gücünü və işğalçı Ermənistanın "məğlubedilməzlik" mifinin yalan olduğunu göstərən ilk qığılcımlar idi. Prezident İlham Əliyev Ali Baş Komandan kimi həm ordunun döyüş qabiliyyətini artırır, həm də beynəlxalq müstəvidə Ermənistanı küncə sıxışdırırdı. Valday Forumunda "Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi", Münxen Təhlükəsizlik Konfransında Nikol Paşinyana verdiyi tarixi dərs müharibə öncəsi diplomatik qələbələr idi.

2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistanın növbəti təxribatına cavab olaraq başlayan "Dəmir yumruq" əməliyyatı – Vətən Müharibəsi, Prezident İlham Əliyevin sərkərdəlik məharətini bütün dünyaya nümayiş etdirdi. 44 gün davam edən müharibə dövründə xalq-iqtidar-ordu birliyi ən yüksək səviyyəyə çatdı. Prezident İlham Əliyev həm cəbhədəki əməliyyatlara rəhbərlik edir, həm də informasiya müharibəsində təkbaşına mübarizə aparırdı. O, müharibə dövründə dünyanın aparıcı televiziya kanallarına və agentliklərinə verdiyi 30-dan çox müsahibədə Azərbaycanın haqlı mövqeyini, beynəlxalq hüquqa əsaslanan arqumentləri kəsərli məntiqlə çatdırdı, erməni yalanlarını ifşa etdi. Cəbrayılın, Füzulinin, Zəngilanın, Qubadlının və nəhayət, noyabrın 8-də Qarabağın tacı Şuşanın işğaldan azad edilməsi Azərbaycan hərb tarixinin ən parlaq səhifəsi oldu. Noyabrın 10-da Ermənistanın kapitulyasiya aktını imzalaması ilə İlham Əliyev adını tarixə "Müzəffər Ali Baş Komandan" və "Xilaskar Lider" kimi yazdırdı. Bu zəfər təkcə hərbi qələbə deyildi, bu, 200 illik bir tarixin gedişatının dəyişdirilməsi, Azərbaycan xalqının qürurunun bərpası idi.

Müharibədən sonrakı dövr (2020-2023) diplomatik müstəvidə mübarizənin davamı və nəhəng quruculuq işləri ilə yadda qaldı. Prezident İlham Əliyev "Böyük Qayıdış" konsepsiyasını elan edərək, viran qoyulmuş ərazilərin yenidən qurulmasına start verdi. Dünyada analoqu olmayan sürətlə minatəmizləmə əməliyyatları aparıldı, qısa müddətdə Füzuli və Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanları istifadəyə verildi, "Zəfər Yolu" çəkildi, Zəngilanın Ağalı kəndində ilk "Ağıllı kənd" layihəsi reallaşdırıldı və məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına qayıdışı başladı. Paralel olaraq, Azərbaycan Türkiyə ilə münasibətləri 2021-ci il "Şuşa Bəyannaməsi" ilə müttəfiqlik zirvəsinə qaldırdı. Bu sənəd regionda yeni təhlükəsizlik arxitekturasını formalaşdırdı.

Lakin qələbənin tam və qəti olması üçün suverenliyin bütün ərazilərdə bərqərar olunması lazım idi. Ermənistanın 10 noyabr bəyanatının şərtlərinə əməl etməməsi, qanunsuz silahlı birləşmələri ərazidən çıxarmaması və separatçı rejimin fəaliyyətini davam etdirməsi 2023-cü ilin sentyabrında antiterror tədbirlərini zəruri etdi. İlham Əliyevin qətiyyətli əmri ilə başlayan və cəmi 23 saat davam edən lokal xarakterli antiterror tədbirləri nəticəsində separatçı rejim ağ bayraq qaldırmağa məcbur oldu. Xunta rejimi ləğv edildi, cinayətkarlar həbs olundu. 2023-cü il oktyabrın 15-də – prezidentliyinin 20-ci ildönümündə İlham Əliyevin Xankəndi şəhərinin mərkəzi meydanında Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaltması tarixi ədalətin tam bərpası, "Qarabağ Azərbaycandır!" şüarının real həyatda təsdiqi oldu. Bu hadisə ilə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam təmin edildi.

Bu gün Azərbaycan Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə yeni bir dövrə – post-konflikt və qlobal inkişaf dövrünə qədəm qoyub. 2024-cü ilin fevralında keçirilən prezident seçkiləri müstəqil Azərbaycanın tarixində ilk dəfə olaraq ölkənin bütün suveren ərazisində baş tutdu və xalq öz Liderinə bir daha sarsılmaz etimadını nümayiş etdirdi. Hazırda Prezidentin gündəliyində duran əsas məsələlər Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun tam bərpası, keçmiş məcburi köçkünlərin təhlükəsiz qayıdışı və Azərbaycanın "Yaşıl Enerji" mərkəzinə çevrilməsidir. Azərbaycanın bərpa olunan enerji potensialının Avropaya nəqli, Qara dəniz sualtı elektrik kabeli layihəsi və COP29 kimi nəhəng qlobal iqlim konfransına Bakının ev sahibliyi etməsi ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunun yeni göstəriciləridir. Cənab Prezident "Qərbi Azərbaycan İcması"nın fəaliyyətinə də xüsusi dəstək verərək, tarixi torpaqlarımızdan qovulmuş soydaşlarımızın hüquqlarının beynəlxalq müstəvidə qorunmasını strateji hədəf kimi müəyyənləşdirib.

Nəticə etibarilə, İlham Əliyevin 2003-cü ildən bu günədək davam edən prezidentlik fəaliyyəti Azərbaycan dövlətçilik tarixinin ən şərəfli səhifələrindən biridir. O, Heydər Əliyevin dövlətçilik kursunu yaradıcı şəkildə inkişaf etdirərək, Azərbaycanı iqtisadi cəhətdən müstəqil, hərbi cəhətdən qüdrətli, siyasi cəhətdən nüfuzlu bir dövlətə çevirdi. İlham Əliyev təkcə bu günü idarə edən siyasətçi deyil, o, gələcəyi görən və şəkilləndirən strateqdir. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan xalqı "məğlubiyyət sindromu"nu birdəfəlik ataraq, özünəinam hissini bərpa etdi. Bu gün Azərbaycanın hər bir uğurunun, hər bir qələbəsinin arxasında Prezident İlham Əliyevin gərgin əməyi, dəmir iradəsi və sonsuz Vətən sevgisi dayanır. Tarix sübut etdi ki, 2003-cü ildə xalqın etdiyi seçim Azərbaycanın qurtuluş və yüksəliş yolunun başlanğıcı idi.