Xəbərlər
Uğurlu diplomatik missiya
Fərid Dünyamalıyev
YAP Gənclər Birliyinin üzvü
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ABŞ-a səfəri beynəlxalq münasibətlərdə və Cənubi Qafqazın taleyində yeni bir səhifə açan tarixi hadisə kimi yadda qaldı. Bu səfər çərçivəsində Ağ Evdə aparılan danışıqlar, verilən bəyanatlar və imzalanan sənədlər Azərbaycan-Amerika əlaqələrinin yeni, strateji səviyyəyə yüksəldiyini, həmçinin Ermənistanla sülh prosesinin həlledici mərhələyə qədəm qoyduğunu nümayiş etdirdi. Bu, 30 ildən artıq davam edən münaqişənin və ədalətsizliyin sonuna işarə edən mühüm bir diplomatik nailiyyətdir.
Prezident İlham Əliyev səfərin ən əhəmiyyətli nəticələrindən biri kimi ABŞ-la ikitərəfli münasibətlərin yeni strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə qaldırılmasını qiymətləndirdi. Bu, ABŞ və Azərbaycan arasında Strateji Tərəfdaşlıq Xartiyasının hazırlanması məqsədilə Strateji İşçi Qrupunun yaradılması haqqında Anlaşma Memorandumunun imzalanması ilə təsdiqləndi. Bu çərçivədə energetika, ticarət, rabitə, süni intellekt, tranzit, müdafiə sənayesi və terrorçuluqla mübarizə kimi bir çox sahədə əməkdaşlığın genişləndirilməsi nəzərdə tutulur. Dövlətimizin başçısı bu inkişafı “Azərbaycan üçün tarixi nailiyyət” adlandırmış, ölkənin iqtisadiyyatını daha da şaxələndirmək və gələcəyə böyük nikbinliklə baxmaq üçün geniş imkanlar açdığını vurğulamışdır.
Səfərin digər tarixi anı isə “Azadlığa Dəstək Aktı”nın 907-ci düzəlişinin tamamilə ləğv edilməsi oldu. 1992-ci ildə Azərbaycana qarşı tətbiq edilən və ABŞ-ın birbaşa dövlət yardımını məhdudlaşdıran bu ədalətsiz sanksiya 33 ildən sonra Prezident Donald Tramp tərəfindən Ağ Evdə, Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə ləğv edildi. Dövlətimizin başçısı bu addımı Bayden administrasiyasının “nankor” siyasəti ilə kəskin şəkildə müqayisə edərək Trampın jestinin münasibətlərdəki böhranı aradan qaldırdığını və ədaləti bərpa etdiyini qeyd etdi. O, Azərbaycanın iqtisadi cəhətdən artıq yardıma ehtiyacı olmadığını, lakin bu ləğvin böyük siyasi və rəmzi əhəmiyyət daşıdığını vurğuladı.
Prezident İlham Əliyevin ABŞ səfərinin ən böyük hadisələrindən biri Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında keçirilən sammit oldu. Bu görüşün nəticəsi kimi iki ölkənin xarici işlər nazirləri tərəfindən “Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası arasında sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin təsis edilməsi haqqında Saziş” layihəsi paraflanaraq Prezident Trampın şahidliyi ilə Birgə Bəyannamə imzalanıb. Bu, illərdir uzanan sülh danışıqlarında tarixi bir irəliləyiş kimi dəyərləndirilir.
Bu hadisə ilə eyni zamanda, Azərbaycan və Ermənistan rəhbərlərinin birgə müraciəti ilə ATƏT-in 30 il fəaliyyətsiz qalan Minsk Qrupu rəsmi olaraq ləğv edildi. Prezident Əliyev bu addımı sülhə gedən yolda ən ciddi maneələrdən birinin aradan qaldırılması kimi qiymətləndirdi və Minsk qrupunun iflasını vurğuladı.
Bundan başqa, Birgə Bəyannamədə “Beynəlxalq Sülh və Rifah naminə Tramp Marşrutu” adlı yeni nəqliyyat layihəsinin həyata keçirilməsi təsbit edilib. Bu marşrut Ermənistan ərazisindən keçməklə Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında maneəsiz bağlantını təmin edəcək. Prezident İlham Əliyev bu layihənin təkcə Azərbaycan üçün deyil, Ermənistan daxil olmaqla bütün region üçün iqtisadi fürsətlər və sabitlik gətirəcəyini qeyd etdi. Dövlətimizin başçısı sülh müqaviləsinin tam imzalanması üçün Ermənistan konstitusiyasından Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını çıxarmağın vacibliyini xüsusi vurğuladı.
Səfər çərçivəsində energetika sahəsində də mühüm inkişaf müşahidə olundu. SOCAR və “ExxonMobil” korporasiyası arasında imzalanan “Əməkdaşlıq haqqında Memorandum” Azərbaycanda böyük neft yatağının kəşfi ilə bağlı potensial əməkdaşlığa işarə edir. Prezident İlham Əliyev bu sənədin imzalanmasında şəxsən iştirak etməsini layihəyə olan inamın göstəricisi kimi dəyərləndirdi. O, ABŞ-la enerji əməkdaşlığının getdikcə genişləndiyini, Azərbaycanın isə artıq NATO-nun 10 üzvünə və ümumilikdə 14 ölkəyə təbii qaz ixrac edərək qlobal enerji təhlükəsizliyində əsas rola malik olduğunu qeyd etdi.
Prezident İlham Əliyevin ABŞ-a səfəri Azərbaycan-Amerika münasibətlərində yeni bir mərhələnin başlanğıcı, Cənubi Qafqazda isə sülh, sabitlik və iqtisadi inkişaf üçün həlledici addımların atıldığı bir dönəm kimi tarixdə öz yerini tutdu.